ماهیت سوله و کاربرد های آن
سوله چیست و برای چه مواردی میتوان سوله را اجرا نمود . ساخت سوله در حال حاضر یکی از فرآیند های عمرانی بسیار محبوب است که در کشور ما اجرا می شود . سوله ها سازه هایی هستند که توسط فولاد و همچنین پروفیل اجرا می شوند . سازه های قدیمی تر که توسط ورق های سنگین اجرا می شدند به سوله های تیروقی معروف هستند . هنوز هم از سازه های تیرورقی در ساخت سوله استفاده می شود اما با توجه به رشد سوله های جدیدتر همانند سازه های خرپایی که در ادامه به انها اشاره خواهیم کرد ، سوله های تیرورقی کم کم برای سازه های کوچک و سنگین تر استفاده شدند و سازه های سبک برای سوله هایی با ابعاد بسیار بزرگ تر .
سوله های تیرورقی از ورق های بزرگ فولادی که شامل چندین قسمت بودند ساخته می شدند و این قطعات با مهندسی خاص کنار هم با پیچ و مهره و یا جوش متصل می شدند تا یک پایه سوله تیرورقی را تشکیل دهند . این پایه ها بر روی فنداسیون پیاده می شدند که این فنداسیون ها میتوانند به صورت منفرد ، نواری و یا گسترده اجرا شوند . و نهایتا سقف سوله بر روی این ستون ها پیاده می شد .
سوله های تیر ورقی با توجه به مصرف بالای فولاد هزینه بالاتری نیز داشتند اما در حال حاضر سازه های سبک تری همچون سوله های خرپایی و سوله های لوله ، سازه های تیرورق کمرنگ تر شدند .
سوله ساز ها امروزه تخصص زیادی در زمینه ساخت سوله دارند و میتوانند مشاوره های لازم را در این زمینه خدمت شما ارائه کنند . سوله های خرپایی نسل جدید سوله ها هستند و میتوان برای هر نوع ساختمانی بدون محدودیت این نوع سازه ها را اجرا کرد .
خرپا اصطلاحا روش سات خاصی است که در آن استفاده از میزان فولاد مصرفی در مجموعه سازه کاهش پیدا می کند .
توجه داشته باشید که اگر قصد ساخت سوله با هزینه کمتری را دارید باید دقت داشته باشید که این موضوع باید تماما توسط سوله ساز بررسی شود و شما نمیتوانید حتما سوله ساز را مجبور به استفاده از نوع سوله خاصی نمائید به این دلیل که هر سوله داری دفترچه محاسبات است و این دفترچه محاسبات باید حتما به تایید نظام مهندسی منطقه یا استان رسیده باشد .
در این دفترچه محاسبات تمامی اطلاعات مربوط به سوله اعم از متراژ ، دهانه ، نوع سازه و بسیاری از اطلاعات فنی و محاسباتی درج می شود . به این دلیل که کشور ما در هر نقطه دارای اقلیم خاصی است ، به همین دلیل هر منطقه نیز شرایط خاصی را جهت ساخت سوله دارد . به همین دلیل باید توجه داشت که سوله در کدام منطقه قرار است ساخته شود .
مناطقی که رطوبت در آنجا بیشتر بوده و یا بار برف ( میزان بار وارد بر هر متر مربع که در آن برف باریده است ) نیز بالاتر است ، از سوله های خاصی استفاده می شود .
سوله های در حالت کلی به دو نوع سوله های سبک و سوله های سنگین تقسیم بندی می شوند .
سوله های سنگین سوله هایی هستند که در بالا به آنها اشاره شد . اما سوله های سبک خود دارای چند نوع مختلف هستند که این انواع مخلف میتوانند برای هر نوع کاربری با توجه به شرایط سازه استفاده شوند .
یکی از معروف ترین نوع سوله های سبک سوله های خرپایی هستند . این نوع سوله ها همانگونه که در بالا اشاره شد ، سقف ها و ستون ها به روش خرپایی اجرا می شوند . میزان وزن کلی سازه در این روش بسیار کمتر بوده و متقابلا هزینه نیز کمتر است .
نوع دوم سوله های سبک سازه ها لوله هستند . در این نوع از سوله ها از لوله استفاده شده و داخل لوله ها نیز خالی است . وزن این نوع از سازه ها در مقایسه با خرپا بازهم کمتر است اما برای سازه های کوچک تر میتوان از آنها استفاده کرد . منظور از سازه های کوچک تر ، سوله های بسیار کوچک هم نیستند .
در مقایسه با سوله های نوع خرپایی میتوان گفت که سوله های لوله به نسبت در ارتفاع ها و اندازه های کمتری اجرا می شوند اما از استحکام و امنیت بالایی برخوردار هستند .
نوع سوم سوله های سبک ، سازه های آمریکایی هستند که با نام های سازه های k-span و یا سوله های ubm شناخته می شوند .
این نوع از سوله ها تماما توسط ورق های فولادی ساخته می شوند . البته که خود این نوع سوله ها نیز در سه نوع مختلف زمین به زمین ( نوع مرسوم ) ، زمین به ستون و نهایتا ستون به ستون ساخته می شود . اما حالت مرسوم این نوع از سوله ها حالت زمین به زمین است . که در این روش یک فنداسیون نواری از طرفین برای سوله ایجاد شده و سقف و ستون این نوع سوله که تماما یکپارچه و توسط ورق های فولادی است ، از دو طرف به فنداسیون متصل شده و سازه را تکمیل می کنند .
در حقیقت پس از ابعاد گیری و تعیین نقشه و طراحی ، ورق های فولادی برش خورده و به محل نصب ارسال می شوند . در محل نصب توسط یک دستگاه که عموما بر روی تریلی نصب شده است ، توسط اکیپ اجرایی ، ورق ها از یک طرف وارد سوله شده و از طرف دیگر خارج می شود .
این دستگاه قوس مد نظر را تامین نموده و ورق ها را در اندازه های درست تولید خواهد نمود که ضمن تولید ، شیارهایی نیز بر روی این ورق ها اجرا شده و محل اتصال ها نیز شکل خواهد گرفت .
پس از تولید ورق ها ، توسط جرثقیل و همچنین اکیپ ، بر روی فنداسیون نصب می شوند . این نوع سوله ها شاید در ظاهر ضعیف به نظر برسند اما مقاومت بالایی در برابر وزش باد های شدید و همچنین زمین لرزه ها دارند .
اما بازهم این نوع از سوله ها محدودیت هایی در اجرای سازه های بزرگ دارند و نمیتوان برای عرض های دهانه مشخصی به بالاتر ، از این نوع سوله ها استفاده کرد . هزینه ساخت سوله به روش یو بی ام بسیار پایین است و در مناطقی که امکان ساخت به این روش وجود دارد حتما توصیه می شود .
کاربرد سوله
هر کدام از سوله ها برای کاربری ها خاصی میتوانند استفاده شوند ، به این معنی که برای همه سازه ها نمیتوان تنها از یک نوع سوله استفاده کرد . هر سازه با توجه به ابعاد ، نوع فعالیت و همچنین منطقه خاصی ، میتواند توسط یک نوع سوله خاصی اجرا شود .
برای سازه های کوچک معمولا از سازه های لوله و یا تیرورق استفاده می شود . برای مثال جهت ساخت کمپ ها نظامی ، آشیانه های هواپیما ، کمپ ها بهداشتی فوری ، بیمارستان های صحرایی و سازه هایی از این دست میتوان از روش ubm سازه سبک استفاده کرد .
جهت ساخت سازه های نمایشگاهی بزرگ ، سالن ها ، کارخانجات و واحدهای صنعتی میتوان از سوله های خرپایی با روش های مختلف کمک گرفت .
در کل میتوان برای ساخت این دست از سازه ها از سوله استفاده کرد :
- نمایشگاه ها و سالن های بسیار بزرگ ( با حداقل تعداد ستون )
- بیمارستان ها و کمپ های فوری
- دامداری ها و یا مرغداری ها
- کارخانجات و واحد های صنعتی و تولیدی
- تعمیرگاه و پارکینگ و ..
در کل برای هر نوع سازه که امکان اجرا وجود داشته باشد میتوان از سوله استفاده کرد .اما کمی تخصصی تر در بحث سوله وارد شویم .
فونداسیون سوله
فونداسیون که به آن پی یا شالوده نیز می گویند، بخش به هم پیوسته و زیرین یک سازه می باشد که با زمین به طور مستقیم تماس داشته و بار هایی که بر سازه وارد می شود را به زمین انتقال می دهد. بنابراین وظیفه انتقال نیرو از ستون به زمین و خاک اطراف، به عهده فونداسیون می باشد.. علت مهم بودن بخش فونداسیون در ساخت سوله نسبت به بخش های دیگر، این است که، تمام سنگینی سوله، روی فونداسیون وارد می شود.
فونداسیون دارای انواع و ابعاد مختلفی است که انتخاب نوع فونداسیون و ابعاد آن، بستگی به نوع سازه و میزان نیرویی که به آن وارد می شود، نوع خاک زمین و شرایط آب و هوایی منطقه و همچنین بافت لایه، دارد.
انواع فونداسیون در ساخت سوله
همان طور که در بالا گفتیم فونداسیون سوله انواع مختلفی دارد، که در زیر به آن اشاره می شود :
- پی منفرد با شناژ
- فونداسیون گسترده
- فونداسیون نواری
پی منفرد با شناژ : زمانی از این نوع فونداسیون استفاده می شود که سازه دارای بارگذاری متمرکز باشد و بیشترین فشار وارده، روی پایه ستون ها است. در واقع فونداسیون های منفرد، بار یک ستون منفرد را تحمل می کنند.
فونداسیون گسترده : این نوع از فونداسیون سوله، برای سوله‌هایی استفاده می شود که وزن آنها به صورت همگن در سطح توزیع شده است و تمرکز بار نقطه ای در استراکچر فلزی وجود ندارد.
فونداسیون نواری : در این نوع فونداسیون، یک نوار که از بتن مسلح با عرض مشخص تشکیل شده است، در دور تا دور سطح زیر سوله اجرا می شود، تا بتواند فشار وارده را مدیریت کند.
قالب بندی فونداسیون سوله
سنگ زیر پی : به منظور افزایش تراز بودن فونداسیون در ساخت سوله، از سنگ معدنی شکسته به همراه سنگ ماسه شویی، برای زیر آن استفاده می کنند.
بولت گذاری فونداسیون سوله : برای اینکه ستون روی فونداسیون قرار گیرد، از پیچ و مهره استفاده میشود. این پیچ ها بلند و ضخیم هستند. زمانی که می‌خواهند این بولت ها، دقیق سرجایشان قرار گیرند، از شابلون استفاده می‌کنند. و بعد از قرار گیری بولت ها بتن ریزی انجام میشود.
علت ترکیب فولاد و بتن در فونداسیون سوله
همانطور که میدانید فولاد و بتن دارای خواص منحصر به فرد و شگفت انگیز زیادی هستند. زمانی که این دو با هم ترکیب شوند، خواص زیادی را برای سازه به ارمغان می آورند و هر کدام از آنها کاستی ماده دیگر را جبران می کند.
بچه سوله
بچه سوله ساختاری است که از نظر عمرانی کاملا با سوله بزرگ یکسان است. این سازه در کنار سوله اصلی قرار می‌گیرد. این محصول جهت تحقق اهداف و رفع نیاز‌های مشتری، طراحی و ساخته میشود.
متریال این سازه با سازه اصلی فرقی ندارد و عموما در یک یا دو طرف آن ساخته میشود. در کل بچه سوله و سوله اصلی به جز در ابعاد، تفاوت چندانی با هم ندارند. اضافه شدن واژه بچه در کنار کلمه سوله به معنی وابستگی این سازه به سازه اصلی می‌باشد.
ویژگی‌ها و مشخصات بچه سوله
از ویژگی‌‌های مثبت بچه سوله این است که میتوان آن را هم در حین پروژه و هم بعد از اتمام پروژه به سازه مورد نظر اضافه کرد. این مشخصه بسیار کارآمد بوده و امکان تصحیح خطا را به معمار می‌دهد.
از ابتدای ساخت این سازه، محاسبات و معماری طوری طراحی میشود که این ساختار کاملا چسبیده به سوله اصلی باشد. اگر مشتری در ابتدای کارقصد ایجاد این فرآورده عمرانی را نداشته باشد، معماری بچه سوله این امکان را دارد که پس از اتمام پروژه نیزمی‌توان آن را به سازه اصلی الحاق کرد.
از مزایای قابل توجه این ابتکار جدید میتوان به این اشاره کرد که نه تنها باری به سازه اصلی اضافه نمی‌کند، بلکه تا حدودی از میزان بار کلی سازه می‌کاهد. وزن کم این محصول از بزرگ‌ترین مزیت‌های آن به شمار می‌آید.
وزن کم و قابلیت الحاق به سازه اصلی پس از اتمام پروژه، دو مزیت فوق العاده آن محسوب می‌شوند.
این فرآورده عمرانی به علت ساختار آن، لنگرهایی برعکس در ستون سازه ایجاد می‌کند. این لنگرها از جا‌به‌جایی، تکان و تنش سازه جلوگیری می‌کنند. این ویژگی، کل سازه را بالانس و متعادل می‌کند. طبق قوانین مهندسی معماری و عمران، ابعاد این سازه باید از سازه اصلی کوچکتر باشد؛ در غیر این صورت سازه اصلی به یک ساختار دو یا چند قلو(چند بعدی) تبدیل میشود.
طراحی و ساخت بچه سوله
نکته قابل ملاحظه در ساخت این سازه این است که اگر از ابتدا قرار است در کنار سوله اصلی ساخته شود، تمام جزئیات و محاسبات آن باید با توجه به وجود این سازه انجام شود.
بعضی از افراد بدون در نظر گرفتن قوانین مهندسی و ساخت و ساز، بی مجوز و به شکل غیر قانونی اقدام به ساخت آن می‌کنند. این روش طبعا مشکلات قانونی و محاسباتی فراوانی را به بار خواهد آورد. معماری ساخت سوله و بچه سوله باید از ابتدای طراحی، اصولی و طبق قوانین مهندسی و قوانین ذکر شده در مجوز باشد.
کاربرد بچه سوله
این سازه‌ها کاربردهای بسیار گوناگونی دارند. بیشتر کاربری بچه سوله به عنوان انباری است. این سازه را برای ذخیره وسایل اضافی، بار مورد نظر، مواد غذایی یا غیره به کار می‌برند. کاربری بچه سوله با سوله اصلی یکسان است با این تفاوت که ابعاد بچه سوله کوچکتر است.
همان طور که ذکر شد ممکن است سوله از ابتدا بدون بچه سوله احداث شده باشد اما برای آینده، ساخت و اجرا در آن پیش بینی شده باشد.
خریداران مدتی پس از تاسیس سوله بزرگ، برای گسترش دادن به کسب و کار و تحقق اهدافشان، بچه سوله را نصب می‌کنند. بچه سوله تجارت و کسب و کار آنها را رونق و سرعت می‌بخشد.
اگر در ابتدا برای بچه سوله کاربری خاصی وجود نداشته باشد، این امکان وجود دارد که به علت گسترش تولیدات و کسب و کار، به سرعت مورد بهره برداری قرار گیرد.
هزینه ساخت بچه سوله
از عوامل تاثیرگذار بر روی قیمت ساخت سوله میتوان به ابعاد، متراژ، نوع و کیفیت متریال به کار برده شده در مصالح اشاره کرد. نوسانات قیمت در کشور، مصالح با کیفیت مناسب و بچه سوله نیز بر قیمت نهایی مؤثر است.
همان طور که ذکر شد، ابعاد این محصول از سوله اصلی کوچکتر است؛ بنابراین هزینه ساخت آن نیز با در نظر گرفتن مصالح ساخت، کمتر است. بار اصلی بر روی این سازه سنگین‌تر بوده و ساختار آن از یک طرف کاملا چسبیده به سازه اصلی می‌باشد.
از آن جا که این محصول در دیواره اصلی با سوله بزرگ مشترک است، بنابراین هزینه آن در نظر گرفته نمی‌شود. به علت کوچک بودن این ساختار، ستون میانی هم در معماری آن جایی ندارد. از این رو در قیمت تاثیر نمی‌گذارد.
امکاناتی اعم ازکف پوش یا سیستم تهویه که بر روی این سازه‌ها لحاظ می‌شوند، هزینه پایینی دارند. در مجموع بیشتر هزینه اصلی ساخت این سازه‌ها به دلیل اسکلت سازه است.
